ਸੱਤਵੀਂ ਕਿਸ਼ਤ :: ਜਾਗਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸੁਪਨਾ… :: ਲੇਖਕ : ਰਾਬਿਨ ਸ਼ਾਹ ਪੁਸ਼ਪ

ਘਾਹ ਉੱਤੇ ਉਗੇ ਸੂਰਜ…:

ਅਨੁਵਾਦ : ਮਹਿੰਦਰ ਬੇਦੀ ਜੈਤੋ


ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਇਕ ਖਿੜਦੀ ਵਿਚੋਂ ਮੁੱਠੀ ਮੁੱਠੀ ਹਵਾ ਆ ਕੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਵਿਛ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਫੇਰ ਕਿਸੇ ਕੋਨੇ ਵਿਚ ਸੁਲਗ ਰਹੀ ਚੰਦਨ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਸਾਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਭਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਮਰਾ ਛੋਟਾ ਜਾਪਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਰ ਦੇ ਸਿਰਫ ਦੋ ਸ਼ਬਦ ਵਿਭਾ ਨੂੰ ਏਨੇ ਵੱਡੇ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕੀ। ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ,  ਇਹ ਵਾਤਾਵਰਣ ਛੋਟਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪ ਛੋਟੀ ਹੈ...ਸਿਰਫ ਦੋ ਸ਼ਬਦ ਅਤਿ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨੇ---'ਕਮਿੰਗ ਟੂਮਾਰੋ'।
ਉਸਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੁਣ ਤਕ ਸਾਰੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਇਕ ਗੁਬਾਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਸਨ ਤੇ ਅੱਜ ਹੀ ਉਹ ਮਨਹੂਸ ਗੁਬਾਰਾ ਫੁਟਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਉਸਦੇ ਇਰਦ-ਗਿਰਦੇ ਖਿੱਲਰ ਗਈਆਂ ਨੇ। ਇਕ ਦਿਨ ਉਹ ਪ੍ਰਤਿਗਿਆ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਵਿਛ ਗਈ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਉਹ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਖੜ੍ਹੀ ਸੀ...ਸਭ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ। ਪਰ ਅੱਜ ਉਡੀਕਾਂ ਮੁੱਕ ਗਈਆਂ ਨੇ ਤੇ ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ...ਉਸਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ, ਉਸਦਾ ਸਿਰ ਮਾਣ ਨਾਲ ਉੱਚਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ¸ ਯੁਜਿਨ ਐਮ.ਏ. ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਖੜ੍ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਕੰਕਰ-ਪੱਥਰ ਸਨ, ਹੁਣ ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਘਾਹ ਉਗ ਆਈ ਹੈ। ਉਸ ਉੱਤੇ ਸ਼ਬਨਮ (ਓਸ) ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਨੇ। ਤੇ ਉਹ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਚਮਕ ਰਹੀਆਂ ਨੇ¸ ਜਿਵੇਂ ਹਰੇਕ ਪੱਤੇ ਉੱਤੇ ਸੂਰਜ ਉਗੇ ਹੋਏ ਹੋਣ। ਉਸਦਾ ਭਵਿੱਖ ਘਾਹ ਉਪਰ ਚਮਕਦੇ ਅਸੰਖ ਸੂਰਜਾਂ ਵਾਂਗ ਝਿਲਮਿਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਉਹ ਦੌੜਦੀ ਹੋਈ ਤਾਰ ਲੈ ਕੇ ਮਿਸੇਜ ਡੇਵਿਸ ਕੋਲ ਗਈ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸਾਹ ਲਿਆਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, “ਕੱਲ੍ਹ ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਆ ਰਿਹਾ ਏ...।”
“ਰੀਅਲੀ?”
“ਬਾਈ ਫ਼ੇਥ...ਆਹ ਤਾਰ ਦੇਖੋ।”
ਤਾਰ ਦੇਖ ਕੇ ਮਿਸੇਜ ਡੇਵਿਸ ਵੀ ਖਿੜ ਗਈ, “ਮੁਬਰਕ, ਮਿਸ ਬਰਾਉਨ ਇਹ ਸਭ ਤੇਰੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਫਲ ਏ। ਗਾਡ ਹੈਲਪ ਦੋਜ਼ ਹੂ ਹੈਲਪ ਦੇਮ ਸੇਲਵਜ਼...” ਪਰ ਵਿਭਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਯਾਦ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮਿਸੇਜ ਡੇਵਿਸ ਦੀ ਗੱਲ ਅਧੂਰੀ ਛੱਡ ਕੇ ਨੱਸ ਗਈ।
ਤੇ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਅਲਟਰ ਸਾਹਮਣੇ ਝੁਕ ਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ, “ਮੈਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ ਜੀਸਸ! ਮੈਥੋਂ ਗ਼ਲਦੀ ਹੋ ਗਈ...ਬੜੇ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਦੇਖਿਆ ਏ ਨਾ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਦੀ ਕਲਪਨਾ ਵਿਚ ਹੀ ਪਾਗ਼ਲ ਹੋ ਗਈ ਸਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ, ਯੀਸ਼ੂ ਮਸੀਹ!”
ਫੇਰ ਉਹ ਸਿੱਜਲ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਡੈਡੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵੱਲ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ। ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ, ਫੇਰਮ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹਿੱਕ ਨਾਲ ਲਾ ਲੈਣਗੇ। ਤੇ ਕਹਿਣਗੇ, 'ਬੇਬੀ, ਯੂ ਆਰ ਗਰੇਟ...ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਲਾਜ ਰੱਖ ਲਈ।'
ਉਹ ਘਰ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ।
ਕੱਲ੍ਹ ਉਸਦਾ ਭਰਾ, ਨਹੀਂ ਡੈਡੀ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਆਵੇਗਾ, 'ਯੁਜਿਨ ਬਰਾਉਨ'...ਨਹੀਂ...'ਯੁਜਿਨ ਬਰਾਉਨ ਐਮ.ਏ.' ਉਸਨੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਸੋਚਿਆ, ਉਹ ਮਿਸਟਰ ਡੇਵਿਸ ਨੂੰ ਕਹੇਗੀ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਦੇਣ ਤਾਂ ਯੁਜਿਨ ਨੂੰ ਲੋਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿਚ... ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਾਫੀ ਚਲਦੀ ਹੈ, ਬੇਹੱਦ ਸੋਰਸ ਵੀ ਨੇ। ਫੇਰ ਉਹ ਨਟਰੇ-ਡਰਮ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਜਾਇਆ ਵੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ! ਅੱਖਾਂ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਨੇ! ਯੁਜਿਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੈ ਵਿਚੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਈ ਬਰੀਕ ਫਰੇਮ ਦੀ ਇਕ ਐਨਕ ਬਣਵਾਏਗੀ।
ਰਾਤ ਨੂੰ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਂਗ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਲਾ ਕੇ ਪੈ ਗਈ। ਪਰ ਉਸਦਾ ਦਮ ਘੁਟਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਉਸਨੇ ਉਠ ਕੇ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਖੋਹਲ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਇਸ ਕੈਦ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੈਦ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ। ਉਸਨੇ ਖਿੜਕੀ ਦੇ ਪੱਲੇ ਵੀ ਖੋਹਲ ਦਿੱਤੇ। ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਉਸਦੇ ਜਿਸਮ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਲਿਪਟ ਗਈ। ਉਹ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਖਿੜਕੀ ਵੱਲ ਦੇਖਦੀ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਦਾ¸ ਖਿੜਕੀ, ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ...ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵਿਚੋਂ ਯੁਜਿਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
***

ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਕੁੰਡੀ ਸੁੱਟ ਕੇ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਮੱਛੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਵਿਭਾ ਬਾਰਉਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇੰਤਜਾਰ ਦੀ ਡੋਰ ਸੀ।...ਪਰ ਸਵੇਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ, ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਧਾਗੇ ਵਾਂਗ, ਕਿੱਥੇ ਅਟਕੀ ਹੋਈ ਸੀ! ਉਸਨੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਦੁਆ ਕੀਤੀ, 'ਜੀਸਸ! ਅੱਜ ਜਲਦੀ ਸਵੇਰ ਕਰ ਦਿਓ ਨਾ...ਮੈਥੋਂ ਹੁਣ ਹੋਰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।'
ਪਰ ਰਾਤ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰੇ ਪੈਰੀਂ ਤੁਰ ਰਹੀ ਸੀ¸ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ। ਵਿਭਾ ਨੂੰ ਰਾਤ ਦੀ ਇਹ ਤੋਰ ਬੁਰੀ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਫੇਰ ਉਸਨੇ ਸੋਚਿਆ...ਅੱਜ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਹੌਲੀ ਤੁਰਦੀ ਏਂ ਤੂੰ...!  ਗ਼ਮਾਂ ਦੀ ਇਸ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਸਵੇਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਧੋ ਦਵੇਗੀ।
ਉਹ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਹੀ ਉਠ ਕੇ ਕਿਚਨ ਵਿਚ ਆ ਗਈ।
ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਕਿਸੇ ਤਾਂਗੇ ਜਾਂ ਰਿਕਸ਼ਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਕੇ ਰੁਕ ਗਈ ਜਾਪਦੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਮਾਯੂਸੀ ਦੀ ਧੁੰਦ ਨਿਗਲ ਜਾਂਦੀ, ਪਰ ਅਖ਼ੀਰ ਇਹ ਧੁੰਦ ਵੀ ਛਟ ਗਈ। ਇਕ ਟਾਂਗਾ ਉਸਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅੱਗੇ ਵੀ ਆਣ ਖਲੋਤਾ।
ਉਹ ਤ੍ਰਬਕੀ, 'ਓ ਮਾਈ ਗਾਡ, ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਹੋ ਗਿਆ ਏ!...ਪਰ।'
ਉਦੋਂ ਹੀ ਯੁਜਿਨ ਉਸ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਲਿਪਟ ਗਿਆ, “ਇਹ ਦੇਖੋ ਦੀਦੀ, ਇਹ ਮੇਰੀ ਫਰੈਂਡ ਵਿੰਨੀਂ ਏਂ। ਅਸੀਂ ਇਕੱਠੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਆਂ। ਇਹ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਪਾਰਟਰ ਦੀ ਲੜਕੀ ਏ।”
ਵਿਭਾ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ, “ਵੈਰੀ ਪਰੇਟੀ! ਤੂੰ ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਲ ਲੈ ਆਇਆ।” ਤੇ ਉਹ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਵਿਚ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਰ ਕੀ ਕੀ ਸੋਚ ਗਈ¸ ਉਹ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਬੜੀ ਧੂੰਮ ਧਾਮ ਨਾਲ ਕਰੇਗੀ। ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਕਮਾਉਣ ਲੱਗੇਗਾ। ਸ਼ਾਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰਾ ਧੂੰਮ ਧਾਮ ਈ ਹੋਏਗੀ। ਅਖ਼ੀਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਹੋਏਗੀ, ਕੋਈ ਮਜ਼ਾਕ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੀ ਹੈ!
“ਕੀ ਸੋਚਣ ਲੱਗ ਪਏ ਦੀਦੀ?”
“ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਭਰਾ! ਬਈ, ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਤਾਂ ਆਓ...ਦੋਏ ਮੂੰਹ ਹੱਥ ਧੋ ਲਓ, ਤਦ ਤਕ ਮੈਂ ਨਾਸ਼ਤਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਆਂ।”
ਫੇਰ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।
ਸ਼ਾਮੀਂ ਵਿਭਾ ਦਾ ਮਨ ਟਿਊਸ਼ਨ 'ਤੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਨਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਗਈ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਯੁਜਿਨ ਤੇ ਵਿਨੀ ਘੁੰਮਣ ਨਿਕਲ ਗਏ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ। ਯੁਜਿਨ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਬਣਾਇਆ ਖਾਣਾ ਕਿੰਨਾ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਇਹ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦੀ ਹੈ।
ਜੂਏ ਵਿਚ ਹਰਿਆ ਘਰ ਜਿਵੇਂ ਮੁੜ ਆਇਆ। ਉਸਦੀਆਂ ਨਿਲਾਮ ਹੋਈਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਖੇੜੇ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ। ਯੁਜਿਨ ਦੀ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਭਾ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁਣਾਈ ਦੇਂਦੀ ਰਹੀ...'ਕਿਸ ਮੀ ਆਨ ਏ ਮੰਡੇ...ਆਨ ਮੰਡੇ...ਐਂਡ ਇਟ ਇਜ਼ ਵੈਰੀ ਗੁੱਡ...' ਉਹ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਮੁਸਕਰਾਈ, 'ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਦੇ ਸਹੀ ਦਿਨ ਤਾਂ ਹੁਣ ਆਏ ਨੇ।'
ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਦਿਨ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਡੁੱਬੇ ਡੁੱਬੇ ਲੰਘ ਗਏ। ਵਿਭਾ ਨੇ 'ਨਾਟਰੇ-ਡਰਮ' ਜਾ ਕੇ ਸਿਸਟਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਹੁਣ ਮੈਂ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੀ।”
“ਕਿਉਂ?”
“ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਐਮ.ਏ. ਕਰ ਆਇਆ ਏ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਲੋਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਲਗਵਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਆਂ...।”
ਸਿਸਟਰ ਸੋਚਦੀ ਰਹੀ ਫੇਰ ਬੋਲੀ, “ਅੱਛਾ, ਆਪਣਾ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਜਾਇਓ। ਵਿਸ਼ ਯੂ ਗੁੱਡ ਲੱਕ।”
ਉਹ ਪਰਤ ਆਈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਟੀ ਖਾਧੀ। ਫਿਰ ਆ ਕੇ ਆਪਣੀ ਟੁੱਟੀ ਮੰਜੀ ਉੱਤੇ ਲੇਟ ਗਈ। ਸੋਚਦੀ ਰਹੀ, ਹੁਣ ਇਸ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਹੀ ਯੁਜਿਨ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਆਇਆ, ਨਾਲ ਵਿੰਨੀਂ ਵੀ ਸੀ।
“ਆਓ ਬੈਠੋ।” ਵਿਭਾ ਉਠਣ ਲੱਗੀ।
“ਤੁਸੀਂ ਲੇਟੇ ਰਹੋ ਦੀਦੀ, ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਬਸ ਇਹੀ ਕਹਿਣ ਆਏ ਆਂ ਕਿ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਬੋਝ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਓ।”
ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਗ਼ਮੇਂ ਵਿਭਾ ਦੇ ਕੰਨਾ ਵਿਚ ਗੂੰਜ ਗਏ।
“ਹਾਂ ਭਰਾ ਮੈਂ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਇਹੀ ਕਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਥੱਕ ਗਈ ਆਂ। ਮੈਂ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਆਂ ਕਿ ਆਰਾਮ ਕਰਾਂ...।”
ਯੁਜਿਨ ਨੇ ਹੱਸਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਕਿਹਾ, “ਦੈਟਸ ਗੁੱਡ। ਅਸੀਂ ਦੋਏ ਅੱਜ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਗੱਡੀ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਜਾ ਰਹੇ ਆਂ। ਇਮਤਿਹਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਨਰਜ਼ ਦੇ ਰਿਜ਼ਲਟ ਉੱਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉੱਥੇ ਹੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ...ਤੇ ਦੀਦੀ, ਵਿੰਨੀਂ ਦੇ ਡੈਡੀ ਬਿਲਕੁਲ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਿਵਲ ਮੈਰਿਜ ਕਰ ਲਈ...ਤੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬੇਕਾਰ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਏਂਗੀ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਮਿਹਨਤ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿਓ। ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ...ਮੈਨੂੰ ਰੁਪਏ ਨਾ ਭੇਜਣਾ, ਸਾਡਾ ਗੁਜਾਰਾ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਕਿਉਂ ਵਿੰਨੀਂ?”
“ਓ ਯੈਸ ਡਾਰਲਿੰਗ। ਨਾਲੇ ਭੈਣ ਨਾਲ ਰਹਿਣ 'ਤੇ ਲੋਕ ਕੀ ਕਹਿਣਗੇ...ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਭੈਣ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਖਾਂਦੇ ਰਹੋਗੇ, ਮਰਦ ਹੋ ਕੇ...ਸ਼ੇਮ-ਸ਼ੇਮ!”
ਦੋਹੇਂ ਉਠ ਕੇ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕਰਨ ਚਲੇ ਗਏ।
ਵਿਭਾ ਇਕ ਲਾਸ਼ ਵਾਂਗ ਟੁੱਟੀ ਮੰਜੀ ਉੱਤੇ ਪਈ ਰਹੀ। ਉਸਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ, ਉਸਦੇ ਹਾਸੇ ਪਿੱਛੇ ਦਰਦ ਉਂਘ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜ਼ਰਾ ਉੱਚਾ ਹੱਸਦਿਆਂ ਹੀ ਜਾਗ ਪਿਆ।
ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੋਏ ਦਰਵਾਜਿਓਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸੇ ਪੁਰਾਣੀ ਖਿੜਕੀ ਕੋਲ ਆ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਖਲੋ ਕੇ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਯੁਜਿਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ...ਉਸਨੇ ਯੁਜਿਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਜਾਂਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਯੁਜਿਨ ਦੀ ਪਿੱਠ ਵੀ ਦਿਸਣੋ ਹਟ ਗਈ  ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ, ਇਕ ਵਾਰੀ ਫੇਰ ਉਸਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠਲੀ ਨਰਮ ਘਾਹ ਕੰਡਿਆਂ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਅਸੰਖ ਚਮਕਦੇ ਹੋਏ ਸੂਰਜ ਲਹੂ ਦੇ ਕਤਰੇ ਬਣ ਗਏ ਨੇ...ਉਸਨੂੰ ਦੂਰ ਇਕ ਪਰਛਾਵਾਂ ਜਿਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਗੌਰ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ, ਪਛਾਨਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ...ਰਿਕਸ਼ਾ ਵਿਚੋਂ ਮਿਸਟਰ ਡੇਵਿਸ ਉਤਰੇ। ਫੇਰ ਸਹਾਰਾ ਦੇ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਆਪਣੀ ਲੰਗੜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਉਤਾਰਿਆ, ਲੱਕ ਦੁਆਲੇ ਬਾਂਹ ਵਲ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ...।
ਤੇ ਇਸ ਵਾਰੀ, ਸਿਰਫ ਇਸ ਵਾਰੀ ਉਹ ਫੁੱਟ ਫੁੱਟ ਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗੀ...ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਬੱਚੀ ਵਾਂਗ ਉਸਨੂੰ ਯਾਦ ਆਇਆ...'ਇਕ ਟੁਕੜਾ ਮੁਹਬੱਤ ਦਾ'...ਜਿਵੇਂ ਇਨਸਾਨ ਰੋਟੀ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਜਿਉਂ ਸਕਦਾ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ...ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਰੂਰੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ, ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਨਿਰੋਲ ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ...ਕਿਉਂਕਿ ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਬੀਜੀ, ਉਗਾਈ ਤੇ ਕੱਟੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਫਸਲ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਬੀਜੀ, ਕੱਟੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ।...ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਨੌਂ-ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਹਵਨ ਵਿਚ, ਨਵੇਂ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਥੇ ਭੁੜਕ ਗਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੇਹੱਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਨੇ; ਮੌਰਾਂ 'ਤੇ ਕੁਬ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ; ਪੱਕੀ ਉਮਰ ਦੀ ਜਨਾਨੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਉਹ। ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤੀ ਕੌਡੀਆਂ, ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ, ਸਮੇਂ ਦੇ  ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਦਾਅ 'ਤੇ ਹਾਰ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਮੁੜ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਤੇ ਫੇਰ ਉਸਨੇ ਯੁਜਿਨ ਦਾ ਉਹੀ ਪਿਆਰਾ ਗੀਤ ਜਾਨ ਨੂੰ ਗੁਸਲਖਾਨੇ ਵਿਚ ਗਾਉਂਦਿਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ...:
'ਐਂਡ ਯੂ ਕੇਨ ਕਿਸ ਮੀ ਆਨ ਵੈਂਸਡੇ,
ਐਂਡ ਥਰਸਡੇ, ਫਰਾਈਡੇ ਐਂਡ ਸੈਟਰਡੇ ਇਜ਼ ਬੈਸਟ,
ਬਟ ਨੈਵਰ, ਨੈਵਰ ਆਨ ਸੰਡੇ
ਫਾਰ ਦੇਟ ਇਜ਼ ਮਾਈ ਡੇ ਆਫ ਰੈਸਟ।'
ਹਾਰੇ ਹੋਏ ਜਵਾਰੀ ਵਾਂਗ ਵਿਭਾ ਆਪਣੀ ਟੁੱਟੀ ਮੰਜੀ ਉੱਤੇ ਆ ਕੇ ਢਹਿ ਪਈ, ਜਿਸਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਹੁਣ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਹੀ...ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ, ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਨਾ ਜਾਨ ਹੈ, ਨਾ ਯੁਜਿਨ...ਜੇ ਹੈਨ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਸੰਡੇ...ਡੇ ਆਫ ਰੈਸਟ...ਇਹੀ ਤਾਂ ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਯੁਜਿਨ ਵੀ ਕਹਿ ਕੇ ਗਿਆ ਹੈ।
***

ਦੇਰ ਤਕ ਵਿਭਾ ਸੁੱਤੀ ਰਹੀ।
ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸੁੱਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਰੋਂਦੀ ਰਹੀ ਹੋਏ...ਉਦੋਂ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਉਸਦੇ ਮੋਢੇ ਉਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ...'ਇੰਜ ਮਾਯੂਸ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਣ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਏ'...ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਲ ਲੱਗਿਆ, ਯੁਜਿਨ ਦੀ ਆਇਆ ਉਸਦੀ ਮੰਜੀ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ?¸ 'ਤੁਮ ਰੋਤਾ ਹੈ ਮਿਸ ਬਾਬਾ? ਛੀ...ਇਸ ਮੇਂ ਰੋਨੇ ਕਾ ਕਿਆ ਬਾਤ ਹੈ? ਹਮਾਰਾ ਕਿਸਮਤ ਮੇਂ ਯਹੀ ਸਬ ਤੋ ਲਿਖਾ ਹੈ...ਹਮ ਦੂਸਰੇ ਕੇ ਬਾਬਾ ਲੋਗ ਕੋ ਗੋਦ ਮੇਂ ਬਿਠਾਤਾ ਹੈ, ਪਿਆਰ ਕਰਤਾ ਹੈ ਔਰ ਫਿਰ ਜਬ ਬਾਬਾ ਲੋਗ ਬੜਾ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਹਮਕੋ ਅਲਗ ਕਰ ਦੇਤਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਪਹਚਾਨਤਾ ਭੀ ਨਹੀਂ...ਹਮ ਭੀਤਰ-ਭੀਤਰ ਰੋਤਾ ਹੈ, ਮਗਰ ਬਾਬਾ ਲੋਗ ਕੋ ਦੇਖ ਕਰ ਖੁਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਔਰ ਫਿਰ ਕਿਸੀ ਦੂਸਰੇ ਬਾਬਾ ਲੋਗ ਕੋ ਖਿਲਾਨੇ ਲਗਤਾ ਹੈ'...ਵਿਭਾ ਤ੍ਰਬਕੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਕਰਾਸ ਉੱਤੇ ਟਿਕ ਗਈਆਂ, ਉਸ ਵਿਚ ਸਫੇਦ ਕਮੀਜ਼ ਤੇ ਬਲਿਊ ਪੈਂਟਾਂ ਵਾਲੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਬੱਚੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗੇ। ਸਾਰੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਟੀਨ ਦੇ ਬਕਸੇ ਤੇ ਬਕਸਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿਤਾਬਾਂ...ਸਾਰੇ ਹੀ ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੂੰ ਉਡੀਕ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਕਿੰਨੇ ਨੇੜੇ ਨੇ... ਉਸਨੇ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਲੀਮ ਦੇਣੀ ਹੈ, ਨਵੀਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਲਿਆ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਉਸਦਾ ਧਰਮ ਹੈ...ਉਸਨੇ ਅਜੇ ਬੜਾ ਕੁਝ ਵੰਡਣਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਦੇਣਾ ਹੀ ਤਾਂ ਹੈ...ਲੈਣ ਲਈ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਜਿਉਂਦੇ ਨੇ, ਜਿਹੜਾ ਸਭੋ ਕੁਝ ਗੰਵਾਅ ਕੇ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਜੀਸਸ ਹੈ। ਜੀਸਸ ਦੀ ਵੀ ਤਾਂ ਇਹੀ ਫਿਲਾਸਫ਼ੀ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਗੰਵਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਬੜਾ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ...ਤੇ ਇਸ ਵਾਰੀ ਵਿਭਾ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ, ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਯੁਜਿਨ ਨੇ...ਅਣਗਿਣਤ ਯੁਜਿਨ...ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਯੁਜਿਨ...ਸਾਰੇ ਹੀ।
ਉਸਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਨੂੰ ਜਿੰਦਰਾ ਲਾਇਆ ਤੇ ਕਾਹਲੇ ਪੈਰੀਂ ਟਿਊਸ਼ਨ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਤੁਰ ਪਈ।
***
****************************ਸਮਾਪਤ****************************
   ਬੇਦੀ ਡੈਂਟਲ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰ, ਬਾਜਾ ਰੋਡ, ਜੈਤੋ-151202. ( ਪੰਜਾਬ )
   ਮੋਬਾਇਲ ਨੰ : 94177-30600.